Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 15.06.2011 njebohi

15. smažnika 2011, 08:20 hodź.

Njedawno słyšach tute wuprajenje: „Poprawom njebychmy směli prajić, zo je něchtó „njebohi” – wón wšak je nětko pola Boha, potajkim njeje nje-bohi”. Što k tomu rěčespytnicy praja? Wšitke słowa kaž Bóh, bohaty, wbohi, zbožo, njebohi abo njebožatko maja identiski kórjeń w prasłowjanskej rěči, mjenujcy bogъ. Ale hižo tehdy rozeznawachu naši słowjanscy prjedownicy tři wšelake woznamy: Słowo bogъ wužiwachu sprěnja w zmysle „bohatstwo, kubło, derjeměće” (přirunaj bohaty, zbožo); druhi woznam bě „nadzemska bytosć” (dźensa Bóh) a měnjeny bě tón, kotryž – w tehdyšich předstawach – bohatstwo a derjeměće přidźěluje. Třeće spočatne słowo bogъ bě adjektiw z woznamom „bědny”; znaty wobrot je na přikład „wbohi raws”. Negěrowany adjektiw njebohi, kotryž wužiwamy dźensa w zmysle „zemrěty” zwuraznja potajkim, zo něchtó wjace wbohi abo bědny njeje; potrjecheny je wućerpjeł. A tole so kryje z křesćanskej předstawu wo smjerći.
Njesměmy adjektiw njebohi ze słowom Bóh z dźensnišeho wida zwjazać. Hladajo na rěčne wuwiće smy widźeli, zo njeje žadyn přećiwk mjez słowomaj Bóh a njebohi.